Praktyczne wskazówki, prawdziwe przykłady działań oszustów, liczby obrazujące skalę zagrożeń - to tylko niektóre elementy poradnika „#Halo! Tu cyberbezpieczny Senior!”. Premiera publikacji ma miejsce dziś, 14 listopada, w Światowy Dzień Seniora.
Cyfryzacja postępuje w zawrotnym tempie, a cyberprzestępstwa stają się coraz większym wyzwaniem, zwłaszcza dla seniorów, którzy nie zawsze wiedzą, jak rozpoznać zagrożenie. A oszuści wykorzystują brak świadomości użytkowników sieci, dlatego ważne, by seniorzy mieli odpowiednie narzędzia i wiedzę jak skutecznie chronić się przed internetowymi pułapkami.
Trzy instytucje: NASK – Państwowy Instytut Badawczy, Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości oraz Warszawski Instytut Bankowości połączyły siły, przygotowując kompleksowy poradnik „#Halo! Tu cyberbezpieczny Senior!”.
Dzięki zawartym tam praktycznym wskazówkom i przykładom starsze osoby zyskają wiedzę, która pomoże im bezpiecznie korzystać z internetu i unikać oszustów internetowych. Publikacja poradnika zbiega się z obchodzonym 14 listopada Światowym Dniem Seniora. To doskonała okazja, aby zwrócić uwagę na potrzeby i wyzwania, z jakimi mierzą się osoby starsze w dobie wszechobecnego internetu.
Chcemy, aby święto seniorów było także momentem refleksji nad tym, jak ich wspierać w wyzwaniach związanych z nowymi technologiami. Wierzymy, że nasz poradnik pomoże seniorom z większą śmiałością i poczuciem bezpieczeństwa eksplorować internet. Edukacja cyfrowa chroni przed oszustwami, ale - co równie ważne - daje poczucie niezależności. Dzięki internetowi seniorzy mogą aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym, mieć łatwy dostęp do informacji, pozostać w kontakcie z bliskimi i korzystać z różnych usług online, bez względu na wiek i stan zdrowia – zauważa Beata Frankiewicz, ekspertka instytutu NASK.
Rośnie liczba cyberprzestępstw
Liczba cyberprzestępstw w Polsce rośnie w ostatnich latach, co odzwierciedlają dane zespołu CERT Polska[1], który w tym roku obsłużył już ponad 80 tysięcy incydentów bezpieczeństwa, przekraczając tym samym wynik zeszłoroczny. Za rosnącą liczbą odnotowanych incydentów stoi wzrost świadomości Polaków dotyczącej cyberzagrożeń, który przekłada się na liczbę zgłoszeń. Chcemy, żeby także seniorzy rozpoznawali i aktywnie zgłaszali zagrożenia.
Wzrost kompetencji cyfrowych seniorów to większa odporność na oszustwa
Badania[2] przeprowadzone przez Główny Urząd Statystyczny w 2022 pokazują, że aż 29,9 % osób w wieku 60-74 nigdy nie korzystało z internetu. Niski poziom kompetencji cyfrowych sprawia, że seniorzy stają się łatwym celem dla cyberoszustów.
Eksperci wskazują, że edukacja seniorów w zakresie cyberbezpieczeństwa jest kluczowa, szczególnie w czasach, gdy coraz więcej usług, takich jak bankowość czy administracja, przenosi się do internetu.
Z badania WIB „Seniorzy w świecie cyfrowych finansów[3]wynika, że 82% aktywnych cyfrowo seniorów korzysta z bankowości elektronicznej i 60% używa bankowości mobilnej. Z jednej strony ta otwartość seniorów na nowinki technologiczne cieszy, z drugiej zaś cyfrowy świat to również przestrzeń dla przestępców. Stąd, tak ważne jest dostarczanie tej grupie rzetelnej wiedzy o zagrożeniach, jakie mogą napotkać w sieci – podkreśla Aleksandra Czyrkowska, koordynatorka projektów edukacyjnych w Warszawskim Instytucie Bankowości.
Poradnik „Halo! Tu cyberbezpieczny Senior!” w przystępny sposób przybliża kluczowe zasady bezpieczeństwa online – od sposobów rozpoznawania oszustw internetowych, przez sprawdzanie autentyczności wiadomości, po dobre praktyki w ochronie danych. Znajdziemy w nim liczne przykłady oraz praktyczne porady, jak dbać o swoje dane w sieci, a także linki do dodatkowych źródeł, które pomogą bezpiecznie korzystać z internetu.
Takie publikacje są potrzebne, aby uzmysławiać, że przestępcy asymilują się z cyfrowym światem, są tam obecni i czyhają na możliwość dokonania oszustwa, również wymierzonego w osoby starsze. Kolorowe ilustracje w internecie, komunikaty zachęcające do „kliknięcia” powodują, że możemy wejść na stronę stworzoną przez oszusta, który używając różnych sposobów, podszywa się pod kogoś innego. Jego celem jest wyłudzenia od nas danych, bądź nakłonienia do wykonania jakiegoś zadania, np. przelewu. W ten sposób możemy stracić oszczędności całego życia – dodaje asp. Monika Przestrzelska z zespołu prasowego CBZC.
Dzięki licencji CC BY-NC (Creative Commons, Uznanie autorstwa, Użycie niekomercyjne) poradnik jest dostępny dla wszystkich instytucji przyjaznych seniorom, które mogą go swobodnie wykorzystywać w swojej działalności, wspierając edukację seniorów w zakresie cyberbezpieczeństwa. W końcu bezpieczeństwo w sieci to nasza wspólna odpowiedzialność!
[1] Raport roczny z działalności CERT Polska w 2023 roku
[2] Raport „Sytuacja osób starszych w Polsce w 2022”, GUS, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/osoby-starsze/osoby-starsze/sytuacja-osob-starszych-w-polsce-w-2022-roku,2,5.html (dostęp 7.11.2024)
[3] Badanie „Seniorzy w świecie cyfrowych finansów”, WIB, https://www.wib.org.pl/wp-content/uploads/2024/02/240215-seniorzy-w-swiecie-cyfrowych-finansow-badanie-raport-2024-edycja-v-2024-styczen.pdf (dostęp 1.11.2024)