Jeden ekran i wystarczy! Multiscreening szkodzi mózgowi. Młodzi ludzie wpadają w pułapkę pętli dopaminowe
Śledzenie wielu mediów naraz stało się powszechne. Oglądamy telewizję, scrollując media społecznościowe, przeskakujemy pomiędzy zakładkami w przeglądarce, korzystamy z komputera, zerkając w komórkę. W efekcie nasze mózgi są przeciążone. Skutki tego odczuwają zwłaszcza młode osoby: wpadają w pułapkę tzw. pętli dopaminowej. Zalew bodźców może bowiem uzależniać. Ekspertka NASK przekonuje w najnowszym poradniku, że ratunkiem jest monotasking.



– Multitasking i multiscreening zaburzają niezwykle ważne procesy, m.in. koncentrację uwagi i sprawne myślenie. Wpływają także negatywnie na samopoczucie, nasilają odczucie lęku i podwyższają poziom stresu. Dotyka to zwłaszcza młode osoby – przestrzega Anna Borkowska, ekspertka NASK ds. edukacji cyfrowej i autorka poradnika „Mniej znaczy więcej – o multiscreeningu i wielozadaniowości”.
Multitasking wymusza konieczność dzielenia uwagi i utrzymywania koncentracji na wielu czynnościach równocześnie, a co za tym idzie – wymaga znacznie większego wysiłku umysłowego. Jednocześnie gwarantuje łatwą i szybką nagrodę. Niestety przy okazji zastawia na nas pułapkę, uruchamiając tzw. pętlę dopaminową.
Dopamina to neuroprzekaźnik, który odpowiada za odczuwanie przyjemności i motywuje nas do działania. Gdy wykonujemy czynności sprawiające nam przyjemność, mózg wynagradza nas jej dodatkowym wyrzutem. Korzystanie z wielu ekranów jednocześnie sprawia, że dociera do nas więcej wrażeń, które zapewniają odpowiednio silną stymulację. Z czasem jednak poziom dopaminy spada i aby znów poczuć się przyjemnie, musimy powtórzyć czynności, które wprawiły nas w dobre samopoczucie. To działa jak narkotyk: im więcej dopaminy dostarczamy, tym więcej jej potrzebujemy. Po jakimś czasie, aby osiągnąć podobny stan pobudzenia, potrzebujemy coraz silniejszych bodźców.
Jak się wyrwać ze spirali wielozadaniowości
Czy mamy szansę na wyrwanie się z tej spirali wielozadaniowości, którą sami nakręcamy?
– Tak, o ile nauczymy się funkcjonować inaczej. Spróbujmy pracy w cyklach przeplatanych wartościowymi przerwami. Świadome odłączajmy się od internetu. Stawiajmy na monotasking, czyli skupienie na jednym zadaniu naraz. Mózg podziękuje nam za te zmiany! – zachęca Anna Borkowska.
Powinniśmy zacząć już teraz. Skala zagrożenia jest bowiem niepokojąca. Ekspertka powołuje się na najnowsze badanie NASK „Nastolatki 3.0”. Wynika z nich, że ponad połowa młodych ludzi często w trakcie korzystania z internetu lub smartfona równocześnie wykonuje inne zadania. Urządzenia ekranowe towarzyszą im podczas posiłków, oglądania telewizji w serwisach streamingowych, a także podczas nauki i odrabiania lekcji czy w czasie spotkań ze znajomymi i rodziną.
Jednoczesne wykonywanie kilku zadań, choć pozornie świadczy o naszej sprawności i podzielności uwagi, niesie za sobą dotkliwe skutki: osłabienie koncentracji, uszczerbek pamięci roboczej, trudności ze zdobywaniem wiedzy, rozumieniem treści i zapamiętywaniem informacji, podwyższenie poziomu stresu, a nawet pogorszenie kondycji fizycznej. Na te negatywne konsekwencje narażone są przede wszystkim osoby, które nie ukończyły 25. roku życia. Nie zakończył się u nich jeszcze rozwój struktur mózgu odpowiedzialnych za funkcje poznawcze czy uczenie się.
Czym różni się multitasking od multiscreeningu
- Wielozadaniowość (ang. multitasking) jest znana większości z Was: to wykonywanie różnych działań w tym samym czasie, z których każde wymaga naszej uwagi i koncentracji. Multiscreening jest z kolei jednym z rodzajów wielozadaniowości medialnej (ang. media multitasking), która polega na jednoczesnym:
- używaniu dwóch lub więcej mediów elektronicznych (np. oglądanie telewizji i jednocześnie korzystanie z internetu w telefonie),
- wykonywaniu wielu czynności na jednym urządzeniu (np. jednoczesne korzystanie z laptopa do oglądania filmów i robienie zakupów online),
- korzystaniu z mediów podczas wykonywania niezwiązanych z nimi czynności (np. wysyłanie wiadomości tekstowych podczas nauki).
Czytając poradnik „Mniej znaczy więcej – o multiscreeningu i wielozadaniowości” Anny Borkowskiej, przygotowany w ramach projektu Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej (OSE), dowiecie się, jaka jest cena wielozadaniowości, a także poznacie odpowiedź na jedno z ważniejszych pytań: czy jesteśmy skazani na multitasking.
Wyróżnione aktualności
Szeroki front małych systemów na Impact’25
Wbrew pozorom zapewnienie cyfrowego bezpieczeństwa w gminie jest trudniejsze niż w banku – mówił w dyskusji podczas Impact’25 Radosław Nielek, dyrektor NASK. W jednej gminie może znajdować się jednocześnie wiele różnych systemów informatycznych – wodociągów, szkół, placówek medycznych.
NASK o krok przed cyberprzestępcami. Forum Bezpieczeństwa Banków 2025
Kradzież tożsamości, ataki na infrastrukturę i próby manipulacji danymi. Sektor finansowy jest na pierwszej linii frontu w walce z cyberprzestępcami. NASK – jako lider w dziedzinie cyberbezpieczeństwa - wychodzi naprzeciw tym wyzwaniom. – Udział w Forum Bezpieczeństwa Banków to dla nas okazja do poznania realnych potrzeb sektora bankowego i wdrożenia konkretnych działań – mówił Piotr Bisialski, kierownik zespołu NASK Incident Response Team.
PLLuM rośnie w siłę
600 tysięcy promptów wpisanych w okienko PLLuMa i nowości, od których dzielą nas nie lata, a zaledwie tygodnie – kolejne modele i prototyp inteligentnego asystenta. W siedzibie NASK w Warszawie spotkali się wszyscy uczestnicy konsorcjum HIVE AI. Grupy, która ma za zadanie rozwijać i wdrażać polski model językowy (PLLuM).
Rozkwitnij z MAK. Program Mentoringu Aktywnych Kobiet nabiera barw
Podnieś swoje kompetencje z zakresu cyberbezpieczeństwa i wejdź na rynek nowych technologii! Już kilkaset kobiet zgłosiło chęć udziału w programie MAK (Mentoring Aktywnych Kobiet), ogłoszonym przez NASK we współpracy z Ministerstwem Cyfryzacji. Zostań jedną z nich — zgłoś swój udział i rozwiń skrzydła w indywidualnym programie mentoringowym. Nabór trwa do końca maja.
Najnowsze aktualności
Technologia na Open’erze? Tak. Z NASK
Pojedynek ze sztuczną inteligencją, koło fortuny, trudne pytania o przyszłość AI i tysiące młodych ludzi. A do tego dobra muzyka, świetna atmosfera i... wiedza. Czy można o lepsze połączenie? Strefa NASK i Ministerstwa Cyfryzacji była jedną z najchętniej odwiedzanych przez uczestników festiwalu Open’er.
Rezerwacja anulowana. NASK rusza z cyklem komiksów edukacyjnych
„Prosimy o pilny kontakt w sprawie rezerwacji” – taka wiadomość tuż przed wyjazdem potrafi zmrozić krew w żyłach. Wystarczy jedno kliknięcie, szybkie podanie danych – i nie wyjeżdżasz ty, tylko twoje pieniądze. Ale nie na wakacje, a do oszustów.
Hejter? Nie, hero! Zlot 2025 za nami
Gdy inni kończyli rok szkolny i myśleli o odpoczynku, oni... spakowali plecaki i ruszyli do Warszawy. Z różnych zakątków Polski – z gór, znad morza, śląskich miast i podkarpackich wsi – 180 nauczycieli przyjechało na wydarzenie, które dla wielu jest czymś więcej niż tylko podsumowaniem projektu.