Dezinformacja, fake newsy i cyberzagrożenia – czy nasze wybory są bezpieczne?

Eksperci z instytutu badawczego NASK oraz przedstawiciele organizacji branżowych i NGO’s zajmujących się dezinformacją spotkali się 29 stycznia, by omówić zagrożenia hybrydowe, narzędzia manipulacji opinią publiczną oraz sposoby ich neutralizacji. 

Jak podkreślała Magdalena Wilczyńska, Dyrektorka Pionu Ochrony Informacyjnej Cyberprzestrzeni w NASK: 

„Jeśli obywatele stracą zaufanie do instytucji państwowych i procesu wyborczego, demokracja stanie się fikcją. Naszym zadaniem jest temu zapobiec”

 Dezinformacja: Nowa Broń Wpływu 

Eksperci z NASK zwracali uwagę na zagrożenia płynące z nowoczesnych kampanii dezinformacyjnych, które potrafią niepostrzeżenie wpływać na postrzeganie rzeczywistości przez wyborców. W szczególności skupiono się na analizie doświadczeń ze świata i z krajów europejskich takich jak Rumunia, gdzie dezinformacja odegrała znaczącą rolę w procesach wyborczych. 

„Najprawdopodobniej działania związane z wyborami będą bardzo podobne do tych z okresu przed wyborami do europarlamentu. To, czego się spodziewamy, to ogromny napływ dezinformacji, a niekoniecznie wyrafinowane operacje, jak te z użyciem technologii Deepfake, chociaż takich również nie wykluczamy” – wyjaśniała Wilczyńska. Zwróciła także uwagę na problematyczną rolę platform społecznościowych, gdzie „nawet podszywanie się pod osobę publiczną lub instytucję nie jest często wystarczającym powodem dla platform, żeby usunąć dany profil”. 

Strategia Ochrony Wyborów: Nowoczesne Narzędzia i Współpraca 

Program ochrony wyborów, zaprezentowany przez Premiera Krzysztofa Gawkowskiego i Ministra Tomasza Siemoniaka obejmuje szeroki zakres działań, które zabezpieczą polską infosferę przed dezinformacją i cyberzagrożeniami. Kluczowym elementem inicjatywy są zadania NASK takie jak edukacja obywateli oraz zwiększenie ich świadomości na temat współczesnych zagrożeń cyfrowych. W ramach tych działań platforma bezpiecznewybory.pl została zaktualizowana i dostosowana do tegorocznych wyborów. Wyborcy znajdą tam informację, gdzie znaleźć nowe narzędzia diagnostyczne, materiały edukacyjne oraz aktualne informacje o cyberbezpieczeństwie i zagrożeniach dezinformacyjnych. Celem tych działań jest zapewnienie, aby wszystkie osoby zaangażowane w wybory miały równy dostęp do informacji i mogły skutecznie reagować na zagrożenia. 

Najważniejsze filary programu obejmują:  

• Monitoring mediów społecznościowych – analiza treści na platformach takich jak X, Facebook, Instagram, TikTok i Telegram.Wykrywanie i neutralizowanie dezinformacji.

• Narzędzia diagnostyczne dla firm – możliwość skanowania bezpieczeństwa domen oraz ostrzeganie przed wyciekami haseł. 

• Szkolenia i edukacja – wsparcie dla komitetów wyborczych, dziennikarzy i przedstawicieli administracji w zakresie cyberbezpieczeństwa i rozpoznawania dezinformacji. 

Debata na Temat Przyszłości Dezinformacji 

Dyskusja podczas spotkania koncentrowała się na przewidywanych trendach i zagrożeniach dezinformacyjnych. Uczestnicy zauważyli, że dezinformacja może być nie tylko narzędziem do wpływania na wybory, ale także mechanizmem osłabiania zaufania społecznego do instytucji demokratycznych.  

„Gdy dojdziemy do takiej sytuacji, że obywatele przestaną ufać procesom demokratycznym, to żadne algorytmy nie będą potrzebne. A to się powoli dzieje”, ostrzegała Wilczyńska.  

Szczególne zawziętą dyskusję wywołała kwestia roli platform społecznościowych w propagowaniu fałszywych informacji. Dyskutowano o tym, jak algorytmy mogą być manipulowane, by promować określone narracje oraz o wyzwaniach związanych z identyfikacją i eliminacją kont szerzących dezinformację.

Uczestnicy dyskusji zwrócili uwagę, że nie tylko algorytmy mogą być manipulowane, ale same platformy aktywnie promują określone narracje – zwłaszcza te, które wywołują silne reakcje użytkowników. Mechanizmy angażowania odbiorców premiują treści kontrowersyjne i spolaryzowane, co zwiększa zasięg fake newsów i teorii spiskowych.

Dodatkowo, zmiany w podejściu platform do fact-checkingu – w tym ograniczanie lub wręcz rezygnacja z weryfikacji faktów – stanowią poważne zagrożenie dla rzetelności informacji i uczciwości procesów wyborczych.

Program ochrony wyborów wejdzie w życie już 2 lutego 2025 roku i obejmie szeroko zakrojone działania edukacyjne i technologiczne, mające na celu zabezpieczenie polskiej przestrzeni informacyjnej przed wpływem dezinformacji i cyberzagrożeń.  

Wspólny Cel: Przejrzyste i Bezpieczne Wybory 

Program ochrony wyborów wejdzie w życie już 2 lutego 2025 roku i obejmie szeroko zakrojone działania edukacyjne i technologiczne, mające na celu zabezpieczenie polskiej przestrzeni informacyjnej przed wpływem dezinformacji i cyberzagrożeń.

Spotkanie w NASK było pierwszym z serii wydarzeń, które będą odbywać się w nadchodzących miesiącach. Kolejne poświęcone będą szkoleniom i warsztatom edukacyjnym dla organizacji pozarządowych, dziennikarzy, przedstawicieli komitetów wyborczych oraz influencerów. Ich celem będzie zwiększenie świadomości zagrożeń cyfrowych i rozwijanie umiejętności identyfikowania manipulacji informacyjnych. 

Dzięki tej inicjatywie NASK i Ministerstwo Cyfryzacji nie tylko wzmacniają ochronę procesów wyborczych, ale również budują odporność społeczeństwa na dezinformację, zapewniając tym samym uczciwe i transparentne wybory prezydenckie.