Deepfake, influencerzy i boty: największe zagrożenia wyborów 2025

„Dezinformacja nie jest już „suchym” przeklejaniem treści. Każdy przekaz jest dziś precyzyjnie dopasowany do odbiorcy, bazuje na jego emocjach, obawach i potrzebach” – mówiła podczas spotkania Magdalena Wilczyńska, Dyrektorka Pionu Ochrony Informacyjnej Cyberprzestrzeni w NASK. O tym, jak skutecznie chronić nadchodzące wybory prezydenckie w Polsce przed dezinformacją dyskutowali w dziennikarze i eksperci z Instytutu NASK

Spotkanie odbyło się w siedzibie NASK i było okazją do wymiany doświadczeń oraz dobrych praktyk w zakresie zapobiegania manipulacjom informacyjnym.

Dezinformacja: wnioski z doświadczeń międzynarodowych

Eksperci z NASK przypominali o zagranicznych przykładach, które powinny stanowić dla nas lekcję przed wyborami w Polsce. Wskazywano m.in. na działania „fabryk trolli” w Niemczech, które wykorzystując lęki społeczne promują przekaz partii AfD, a także na przykład Rumunii, gdzie przedwyborcze manipulacje algorytmami doprowadziły do do zwycięstawa nieznanego szerzej kandydata.

W ramach monitoringu sieci związanego z wyborami prowadzimy analizę kampanii wyborczych w innych krajach, stale monitorujemy sieć w zakresie identyfikacji nieaktywnych botów czy kont szykowanych na wybory – mówi dr Agnieszka Lipińska , kierownik Ośrodka Analizy Dezinformacji NASK.

Podczas spotkania omawiano również liczne przykłady z kampanii amerykańskich, gdzie internetowe kampanie fałszywych twierdzeń potrafiły niepostrzeżenie wpłynąć na wybory. W 2024 roku pojawił się nowy wątek – platforma X  (dawniej Twitter) podbijał treści popierające jedną partię (republikanów), a ukrywać lub ograniczać zasięgi komunikatów konkurencyjnych (demokratów), na co zwracał uwagę dr Andrzej Kozłowski, kierownik Zespołu Trendów Narracyjnych i Analizy Dezinformacji.

Największe wyzwanie: dwubiegunowość działań i edukacja społeczeństwa

Wielu uczestników podkreślało, że najważniejszym orężem w walce z dezinformacją jest wiedza. Jeśli obywatele nauczą się rozpoznawać próby manipulacji i będą mieć świadomość, że tuż przed wyborami mogą pojawić się tzw. „fake newsy ostatniej minuty”, łatwiej będzie zniwelować ich wpływ. „Marzy nam się, żeby każdy obywatel nie tylko krytycznie patrzył na to, co czyta w sieci, ale też zgłaszał podejrzane treści, dostarczając nam cennych informacji do analizy”  – zaznaczyła Dyrektor Magdalena Wilczyńska.

Wspólny cel: przejrzyste i bezpieczne wybory

Spotkanie w NASK oraz prowadzone szkolenia (na przykład dla samorządów) pokazują, że zagrożenia hybrydowe i dezinformacyjne nie znikną. Wręcz przeciwnie – ciągle ewoluują i przyjmują nowe, trudne do wykrycia formy. Tylko zintegrowane działania – od edukacji i monitoringu po współpracę z platformami i dziennikarzami – pozwolą zminimalizować skutki manipulacji.

„Naszym zadaniem jest robić wszystko, by obywatele nie stracili zaufania do procesu wyborczego. Jeśli uda się utrzymać przejrzystość i bezpieczeństwo głosowania, demokracja w Polsce pozostanie realną, nie fasadową” – podsumowała Magdalena Wilczyńska.

Jeżeli zauważyłeś niepokojące treści w mediach społecznościowych lub masz wątpliwości co do autentyczności publikacji wyborczych – zgłoś je do NASK. Wspólnie dbajmy o transparentność naszych wyborów.

Więcej informacji na temat działań NASK w zakresie cyberbezpieczeństwa i dezinformacji: nask.pl oraz bezpiecznewybory.pl