Czym jest dezinformacja?

Dlaczego mówienie o dezinformacji jest ważne?

• Współcześnie dezinformacja rozprzestrzenia się głównie w internecie i za pośrednictwem mediów społecznościowych, stając się coraz trudniej weryfikowalną i coraz częściej spotykaną.
• Podważa zaufanie do państwa, instytucji publicznych, a także do nauki i dziennikarstwa. Może bezpośrednio zagrozić życiu, bezpieczeństwu czy zaszkodzić zdrowiu społeczeństwa, grupy, jednostki.
• Dezinformacja może mieć szczególnie negatywny wpływ na rozwój młodych ludzi – ich zdrowie, edukację, zachowanie czy poglądy. Dlatego ważne jest, aby jak najszybciej nauczyli się rozpoznawać i krytycznie oceniać informacje, z którymi się spotykają.

Czym jest dezinformacja?

Dezinformacja to fałszywa bądź wprowadzająca w błąd treść, która jest celowo, intencjonalnie tworzona lub rozpowszechniana z zamiarem oszukania odbiorców bądź pozyskania określonych korzyści, np. ekonomicznych, politycznych. Może wyrządzić szkodę zarówno jednostkom, grupom, organizacjom, jak i krajom.

Dezinformacja jest:

• Celowym działaniem, które zaburza przekaz informacyjny dla osiągnięcia określonych korzyści.
• Szeregiem zaplanowanych czynności, systematycznie i fachowo prowadzonych głównie za pośrednictwem mediów masowych (internetu, telewizji, prasy czy radia).

Czemu służy dezinformacja?

• Taktycznym i strategicznym korzyściom, m.in. wizerunkowym, politycznym, społecznym, finansowym czy militarnym.
• Wywołaniu zmian postaw społecznych wobec zjawisk i osób (np. destabilizacji sytuacji w państwie, szerzeniu paniki czy podsycaniu podziałów społecznych).

Dlaczego dezinformacja jest problemem?[1]

• Podważa zaufanie do mediów i instytucji – podmioty dezinformujące często przeprowadzają ataki szkodzące czyjemuś wizerunkowi oraz podszywają się pod media i instytucje publiczne, które są niezbędne do utrzymania zdrowej demokracji.
• Powoduje podział społeczeństwa – może prowadzić do wzrostu polaryzacji społecznej i konfliktów.
• Wpływa na zdrowie publiczne – dezinformowanie w tematach związanych z medycyną lub zdrowiem publicznym może prowadzić do niebezpiecznych zachowań szkodzących obywatelom.
• Wpływa na wybory i politykę – manipulowanie opinią publiczną za pomocą dezinformacji może oddziaływać np. na wyniki wyborów.
• Przynosi straty ekonomiczne – fałszywe treści wpływają na decyzje inwestycyjne i zakupowe, co może prowadzić do strat ekonomicznych firm, podmiotów, obywateli, a także państwa.

Ten fragment pochodzi z publikacji „Era (Dez)informacji – Praktyczny podręcznik dla nauczycieli”. Zachęcamy do lektury!

[1] Na podstawie: KPRM (2023). Walka z dezinformacją w mediach społecznościowych: O czym należy wiedzieć?, gov.pl [dostęp: 10.04.2024].