Typ_aktualnosc Aktualność
04 Lutego 2025|4 min. czytania

Sprawdź, czym oddychasz. Na esa.nask.pl i w aplikacji mObywatel! Chroń się przed rakiem

Światowy Dzień Walki z Rakiem obchodzony 4 lutego to okazja, by przypomnieć, że zanieczyszczenie powietrza to jeden z kluczowych czynników środowiskowych wpływających na nasze zdrowie. Instytut NASK realizuje, wraz z Polskim Alarmem Smogowym, największy w Europie program edukacyjno-informacyjny (ESA) oparty na pomiarach jakości powietrza.

Kobieta w górach.
Łuna gradientu wychodząca od dołu

Dane pomiarowe Edukacyjnej Sieci Antysmogowej* (ESA) dostępne są na bieżąco na stronie esa.nask.pl oraz w aplikacji mObywatel.

Smog odczuwalny jest głównie teraz, zimą. Jednak myli się ten, kto sądzi, że problem znika wraz nadejściem wiosny i lata – wówczas zmienia się tylko rodzaj zanieczyszczeń, na które jesteśmy narażeni. W rzeczywistości przez cały rok wdychamy szkodliwe zanieczyszczenia, które kumulują się w naszych organizmach – w wątrobie, nerkach, mózgu, a nawet włosach i tkankach kostnych.

Dlatego tak ważne jest stałe monitorowanie jakości powietrza, aby zdawać sobie sprawę z zagrożenia i podejmować odpowiednie kroki mające nas przed nim chronić.

– Dzięki ogólnopolskiej sieci blisko 1900 stacji pomiarowych mamy dostęp do bieżących i wiarygodnych danych o stanie powietrza z każdego zakątka kraju. Obraz tego, czym oddychają Polacy, jest niestety bardzo ponury. W sezonie smogowym przekroczenia norm o kilkaset procent są na porządku dziennym – mówi Przemysław Kuna, zastępca dyrektora NASK-PIB ds. Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej.

Trujące powietrze

Gdy wdychamy zanieczyszczone powietrze, odbija się to na naszym samopoczuciu i codziennym funkcjonowaniu organizmu. Długofalowo grożą nam dużo poważniejsze skutki, łącznie ze zwiększonym narażeniem na nowotwory.

– Udowodnione działanie kancerogenne ma bezno(a)piren, czyli ta sama szkodliwa substancja, która znajduje się i w smogu, i w dymie papierosowym. Nawet ci, którym się wydaje, że nie palą, z powodu smogu stają się biernymi palaczami – mówi Barbara Leśniczak, kierująca w instytucie badawczym NASK programem Edukacyjna Sieć Antysmogowa (ESA).

Dawkę benzo(a)pirenu, którą wdychamy z powietrzem, można porównać do wypalenia kilku tysięcy papierosów w ciągu roku, co skutkuje zwiększoną zapadalnością na raka płuca.

Podwyższone narażenie na tlenki azotu wiąże się z kolei zwiększonym ryzkiem występowania nowotworów mózgu i raka szyki macicy. Badania pokazały ponadto, że narażenie ciężarnych kobiet na tlenki azotu to wyższe ryzyko chorób nowotworowych u ich dzieci już we wczesnym dzieciństwie – związek taki wykazano w przypadku białaczki i nowotworów gałki ocznej**.

Jak się chronić?

Minimalizowanie ekspozycji na zanieczyszczenie powietrza jest elementem profilaktyki przeciwnowotworowej. Chronić musimy zwłaszcza tych najbardziej narażonych na skutki oddychania smogiem – dzieci, osoby starsze czy cierpiące na choroby przewlekłe.

– Nie wszyscy rodzice są świadomi, jak duży wpływ na zdrowie dzieci ma jakość powietrza, którym oddychają. Dlatego edukujemy nie tylko dzieci, ale też dorosłych, by mieli rzetelną wiedzę na ten temat. Staramy się budować codzienny nawyk sprawdzania stanu powietrza – przed wyjściem na boisko, do parku czy na plac zabaw – wyjaśnia Barbara Leśniczak.

Dane pomiarowe Edukacyjnej Sieci Antysmogowej dostępne są na bieżąco na stronie esa.nask.pl oraz w aplikacji mObywatel.

– W prosty sposób każdy obywatel może czerpać wiedzę o stanie powietrza. Warto śledzić pomiary w najbliższej okolicy i tak planować swoje aktywności, aby zminimalizować ekspozycję na niezdrowe powietrze – dodaje Przemysław Kuna.

———————

* Edukacyjna Sieć Antysmogowa (ESA), program edukacyjno-informacyjny realizowany przez Państwowy Instytut Badawczy NASK we współpracy z Polskim Alarmem Smogowym (PAS), to największy w Europie program edukacyjny opary na pomiarach jakości powietrza. Uczestniczą w nim uczniowie i nauczyciele z ponad 2300 szkół i przedszkoli z całej Polski.

Sieć pomiarowa ESA NASK to blisko 1900 stacji, które w trybie ciągłym mierzą poziom pyłów zawieszonych PM10 i PM2,5 oraz temperaturę, wilgotność powietrza i ciśnienie atmosferyczne. Te dane pomiarowe udostępniane są na bieżąco na stronie esa.nask.pl, w portalu Otwarte Dane oraz w aplikacji mObywatel.

** Za: Jędrak J. i in., Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, Stowarzyszenie Krakowski Alarm Smogowy, 2024, s. 57.

Tematy powiązane
Udostępnij ten post

Wyróżnione aktualności

Plakat konkursu na najlepszą pracę magisterską z informacjami o nagrodach
Typ_artykul Artykuł
29 Kwietnia 2025|3 min. czytania

NASK promuje młode talenty informatyczne. Weź udział w naszym konkursie

Trwa konkurs na najlepszą pracę magisterską z zakresu informatyki. To doskonała okazja, by zdobyć nagrody i otworzyć sobie drzwi do kariery w NASK oraz innych czołowych instytucji badawczo-technologicznych. Zgłoszenia przyjmowane są do 10 października, a pula nagród wynosi 60 tys. zł.

Maciej Siciarek, dyrektor CSIRT, wypowiada się podczas panelu dyskusyjnego na temat „Cyberbezpieczeństwo w biznesie” w ramach wydarzenia „Cyfryzacja, Technologie, Innowacje” 24 kwietnia 2025 roku. Obok niego siedzi trzech innych uczestników panelu, wszyscy w garniturach, z mikrofonami i laptopami. W tle widać niebieski ekran z nazwą wydarzenia w języku polskim i angielskim.
Typ_aktualnosc Aktualność
25 Kwietnia 2025|6 min. czytania

Bez człowieka nie ma mowy o cyberbezpieczeństwie

Cyberodporność zyskała ludzką twarz – nie tylko technologia, ale przede wszystkim ludzie są odpowiedzialni za bezpieczeństwo firm. To ich świadomość, czujność i odpowiedzialność – stanowią pierwszą i ostatnią linię obrony przed cyfrowymi atakami. Jak rozwijać zabezpieczenia i jaka jest kondycja polskiego biznesu? O tym rozmawiali goście Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach.

Uśmiechnięty chłopak i dziewczyna pokazujący kciuki w górę, trzymający zeszyty i książki. Obok nich tekst: „Punkty do rekrutacji i atrakcyjne nagrody”. W tle znajdują się graficzne ikony pucharów i gwiazdek. Na dole logotypy patronów: Polski Alarm Smogowy, Ministerstwo Cyfryzacji, Ministerstwo Edukacji, Ministerstwo Klimatu i Środowiska. W prawym górnym rogu logo ESA NASK.
Typ_aktualnosc Aktualność
25 Kwietnia 2025|3 min. czytania

NASK inspiruje młodych: rekordowa frekwencja w Olimpiadzie ESA

Aż 21 tysięcy uczestników, trudne pytania z nauki o klimacie i wielka pasja do ochrony środowiska. 15-letnia Basia Lehmann jako jedyna uczestniczka zdobyła maksymalną liczbę punktów! Zakończyła się IV Ogólnopolska Olimpiada Antysmogowa, organizowana przez NASK.

Wystąpienie Magdaleny Wilczyńskiej na EKG w Katowicach
Typ_aktualnosc Aktualność
23 Kwietnia 2025|6 min. czytania

Puls dezinformacji. EKG w Katowicach

Fałszywe narracje w infosferze to coraz większy problem społeczny. Szczególnie w kontekście zbliżających się wyborów prezydenckich. Jaka jest skala i dynamika tego zjawiska? Jak wpływa na życie społeczne oraz publiczne? To kwestie, które przewijają się w dyskusji podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach.

Informacje

Najnowsze aktualności

Rekrutacja do Szkoły Doktorskiej TIB PAN na rok akademicki 2025/2026!
Aktualność
28 Maja 2025|2 min. czytania

Rekrutacja do Szkoły Doktorskiej TIB PAN na rok akademicki 2025/2026!

Już 16 czerwca 2025 r. rozpocznie się rekrutacja do Szkoły Doktorskiej Technologii Informacyjnych i Biomedycznych Instytutów PAN na rok akademicki 2025/2026. Wszystkich zainteresowanych zapraszamy do aplikowania.

Ilustracja przedstawia grupę ludzi stojących w kolejce do głosowania. Każda osoba korzysta z elektronicznego urządzenia do oddania głosu, stojąc przy białym lub ciemnym panelu głosowania. Wszyscy są młodzi, ubrani w swobodne, kolorowe ubrania i skupieni na swoich zadaniach. Tło jest jednolite w kolorze turkusowym, co nadaje ilustracji nowoczesny i minimalistyczny styl.
Typ_aktualnosc Aktualność
28 Maja 2025|4 min. czytania

Przed wyborami klikaj z głową

Na ostatniej prostej kampanii wyborczej łatwo możemy natrafić w sieci na próby manipulacji i oszustw, które wykorzystują kontekst wyborczy. Nie wszystko, co widzimy w sieci, jest prawdą – warto o tym pamiętać, by nie dać się oszukać i decydować w oparciu o fakty, a nie fałszywe doniesienia.

Mężczyzna siedzący na fotelu i trzymający komputer na kolanach, a obok niego siedzi pies
Typ_aktualnosc Aktualność
23 Maja 2025|5 min. czytania

Incydent? Nie działaj w pojedynkę – zgłoś go do CERT Polska

Często zaczyna się niewinnie – e-mail z „pilną wiadomością” z banku, SMS z linkiem informującym o niedopłacie. Chwilę później cyberprzestępcy chcą wyłudzić dane wrażliwe lub te do logowania w bankowości elektronicznej. Rozpoznawanie zagrożeń to jedno, ale równie ważne jest zgłaszanie ich do działającego w NASK zespołu CERT Polska.